Zeilen
in een grote cloaca
Elke maand, al 19 jaar lang, vliegt de
Braziliaanse bioloog, Mario Moscatelli, over de metropool Rio de Janeiro en
fotografeert de voortschrijdende vervuiling van het hydrografisch bekken van de
grote baai, de baia de Guanabara.
In Brazilië is alles tot in de details met
reglementen en wetten geregeld, ook over het milieu, “maar dat Brazilië bestaat
enkel in de verbeelding”, zegt Moscatelli, “in de realiteit is er nauwelijks
iets van terug te vinden.”
De postkaartbaai van de stad, noemt hij “de
cloaca van Rio de Janeiro”.
Van de 55 rivieren zijn er maar 5 die een 'werkend' waterzuivering-station hebben en de naam ‘rivier’ verdienen, de andere
50 zijn riolen voor de 12 miljoen mensen van de grote metropool.
Een paar voorbeelden uit de praktijk:
Al werd sinds 1994, 1.800.000 dollar
geïnvesteerd, toch bleek het waterzuivering-station van São Gonçalo 20 jaar
later nog steeds niet te werken. Alegria, het grootste waterzuivering-station
van het Programa de Despoluição da Baía de Guanabara (PDBG), het
reinigingsprogramma voor de Guanabara baai, werkt maar op 50% van zijn
capaciteit omdat het maar 50% rioolwater aangevoerd krijgt, rioolwater dat dan ergens
anders ongezuiverd in de dode rivieren stroomt die in de Olympische Baai
uitmonden.
Al 20 jaar ziet de bioloog de vervuiling steeds
maar erger worden. 10 jaar geleden kon hij een aantal rivieren nog rivier
noemen nu heeft hij het over de grote riolen, zoals de riool/rivier Estrela en
de riool/rivier Guaxindiba , die het vuil en afval van de wijken São Gonçalo en
Itaboraí naar de baai voeren.
En zo kan Mario Moscatelli nog uren doorgaan
met voorbeelden van plannen en budgetten die nooit het beoogde effect haalden.
Het is het resultaat van een gedesorganiseerde
stadsplanning. Zowel in de rijke als in de arme wijken werd en wordt nog steeds
gebouwd zonder rekening te houden met wetten en reglementen, het zit hem
blijkbaar in de Braziliaanse genen, en aangezien, in de praktijk, overtredingen
niet bestraft worden doet iedereen gewoon op de foute manier verder.
Je kan een vuile baai ook zien als ‘goed voor
de werkgelegenheid’ en als onuitputtelijke bron van overheidsgeld voor de
bouwfirmas.
De analyse van de bioloog is een triest verhaal
dat 50, 60 jaar geleden en nog vroeger begon. Geen enkele regering of bestuur
wou in het verleden de Guanabara baai ‘echt’ zuiveren, ook vandaag niet, omdat
ze daarom zowat alle bouwfirmas en lokale besturen op hun fouten zouden moeten
wijzen en, na evaluatie van de milieueffecten, hen in gebreke zouden moeten stellen.
Aan veroordeeelde, onbetrouwbare firmas kan je verder toch geen overheidsbudgetten
meer toe kennen, niet?
Wie de
Guanabara baai ‘echt’ wil zuiveren opent een doos van Pandora.
Er is hier in Brazilië dus een consensus over
een ‘theoretisch’ zuiveren van de baai, zeker nu, met de Olympische Spelen ‘Rio
2016’, de ogen van de wereld op Rio de Janeiro gericht worden. Sinds het begin
dit jaar officieel werd toegegeven dat de vooropgestelde 80% proper water voor
de zwemmers en zeilers absoluut niet haalbaar is wordt nu volop geïnvesteerd in
de camouflage van de realiteit.
De camouflage wordt vergemakkelijkt door de
technische complexiteit van enerzijds de vervuiling zelf – chemisch,
bacteriologisch, zichtbaar, enz. - en de wirwar van stromingen en getijden in
de baai. Vorige week kwam een politicus overal in het nieuws toen hij voor het
oog van de camera van op een boot in de Guanabarabaai dook en al zwemmend commentaar
gaf over het lekkere water.
Voor Mario Moscatelli was het duidelijk dat de
georkestreerde zwempartij plaats vond in de zone waar de getijden zeewater in
de baai laten stromen, ver verwijderd van de besmette, vervuilde zones Marina
da Gloria en … van de Olympische Spelen.
Mario Moscatelli heeft zichzelf en zijn familie
alvast laten inenten tegen hepatitis-A, misschien een goed idee voor Evy Van
Acker.
